To άγχος που μας προκάλεσε η πανδημία, έγινε φαινόμενο, λέγεται "worry burnout" και είναι ο λόγος που αισθανόμαστε διαρκώς κουρασμένοι. Πώς μπορούμε να το καταπολεμήσουμε.
Για απροσδιόριστους λόγους, αισθάνεσαι κάθε μέρα την ίδια κούραση. Από την στιγμή που ανοίγεις τα μάτια σου το πρωί έως εκείνη που τα κλείνεις το βράδυ. Δεν νιώθεις να νυστάζεις ή το 'χάδι' της υπνηλίας. Αλλά δεν έχεις ενέργεια. Ούτε στο μυαλό, μηδέ στο σώμα. Επίσης, κουράζεσαι και όταν σκέφτεσαι ότι θα ήταν χρήσιμο να κουνηθείς για να κάνεις κάτι.
Έχεις γίνει η χαρά της αναβολής και λαχανιάζεις ακόμα και όταν ανεβαίνεις δυο σκάλες. Άσε που δεν μπορείς και να σκεφτείς εύκολα -νιώθεις να πονάει το μυαλό σου. Θα έλεγες ότι σε έχει κατακλείσει μια απάθεια. Τι σου συμβαίνει;
Δεν θέλω να ανησυχείς. Το πιθανότερο είναι ότι έχεις 'καεί'. Πως έχεις πάθει υπερκόπωση. Δεν έκανες κάτι που να σε εξάντλησε; Καημένε μου αναγνώστη/καημένη μου αναγνώστρια.
ΟΛΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΕΧΟΥΝ ΕΝΑ ΟΡΙΟ. ...
ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ
Επί δυο χρόνια ζεις σε πανδημία, χωρίς να μπορείς να κάνεις ό,τι θες, χωρίς να ξέρεις τι άλλο σε περιμένει στην αλφάβητο των μεταλλάξεων και κάθε φορά που τόλμησες να αναθαρρήσεις, έζησες άλλη μια κατραπακιά (είτε την έλεγαν 'δέλτα', είτε 'όμικρον'). Οτιδήποτε -ακόμα και το πιο αστείο- που (ξανα)αλλάζει τα δεδομένα, σε εξαντλεί. Δεν αντέχεις άλλο. Δεν είσαι ο μόνος/δεν είσαι η μόνη. Είμαστε εκατομμύρια. Ου μην δισεκατομμύρια.
Ιστορικά, στον απόηχο των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών οι άνθρωποι τελούσαν υπό μεγάλο στρες που τους οδήγησε σε εξάντληση και απελπισία. Όταν ζεις ένα τραύμα και μια μεγάλη σε διάρκεια -αλλά και ατελείωτη- αβεβαιότητα δεν είναι πολλά αυτά που εξαρτώνται από εσένα. Και αυτό μπορεί να γίνει εξουθενωτικό.
Ό,τι διάβασες έως εδώ έχει περιγραφεί από ψυχολόγους ως “worry burnout”. Να πούμε πρώτα πως η υπερκόπωση (burnout) προσδιορίζεται ως εξάντληση και αδιαφορία που σε 'τρώει' μέχρι το μεδούλι, όσο περνάει ο καιρός και δεν αλλάζει κάτι. Η υπερκόπωση ανησυχίας είναι όλο το “τι γίνεται” που ζούμε επί δυο χρόνια -και για πόσο ακόμα, ουδείς γνωρίζει. Μη ξεχνάς ότι έχει προηγηθεί η γενική υπερκόπωση -ως συνέπεια της τηλεργασίας.
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ
Όπως λέει στο Magazine η Βάλια Μαραθιανού (ψυχολόγος/ψυχοθεραπεύτρια) “το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης εμφανίζεται συνήθως μετά από μια παρατεταμένη και έντονη χρήση των αποθεμάτων ενέργειας που έχουμε. Αποτελεί ένα σύνδρομο σωματικής και ψυχολογικής κόπωσης, το οποίο έρχεται ως αντίδραση σε μακροχρόνιο στρες που αφορά πραγματικές καταστάσεις αλλά και διαπροσωπικές σχέσεις.
Χαρακτηρίζεται από τρεις διαστάσεις, τη συναισθηματική εξάντληση, το μηχανισμό άμυνας της αποπροσωποποίησης, όταν νιώθουμε δηλαδή ότι είμαστε αποκομμένοι από τις σκέψεις και το σώμα μας και τα νιώθουμε ξένα, καθώς και το μειωμένο αίσθημα προσωπικών επιτευγμάτων, την αντίληψη ότι δεν τα καταφέρνουμε.
Από τον παραπάνω ορισμό γίνεται εύκολα αντιληπτός ο λόγος που οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τον όρο "worry burnout", ώστε να περιγράψουν το πώς μπορεί να αισθάνονται οι άνθρωποι μετά από δυο χρόνια πανδημίας, όπου ο μηχανισμός του άγχους είναι μονίμως ενεργοποιημένος, τα επίπεδα ανησυχίας ιδιαίτερα αυξημένα και το αίσθημα κόπωσης διάχυτο.
Για μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδο όλοι μας χρησιμοποιούμε ενεργειακά αποθέματα για να ανταπεξέλθουμε στην επαγρύπνηση λόγω της πραγματικής απειλής του ιού αλλά και στο γεγονός ότι έχουμε χάσει τον έλεγχο της ζωής, γεγονός ιδιαίτερα τραυματικό, το οποίο προκαλεί συναισθήματα αβεβαιότητας, απελπισίας, ανυπομονησίας, θυμού αλλά και επιθετικότητα.
Πολλές φορές, λόγω του άγχους, μπορεί νιώθουμε σαν ρομπότ ή έξω από τον εαυτό μας. Σαν αυτό που γίνεται να μη συμβαίνει σε εμάς. Δεν είναι και λίγες οι φορές που έχουμε πει ότι δεν αντέχουμε άλλο, πως δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε και αντιδρούμε είτε με παραίτηση, είτε με αντιδραστικότητα.
Ήλθε η ώρα για ένα παράδειγμα. Το πρώτο το παρέθεσαν οι New York Times.
“Η Αυστραλία είναι χώρα που βιώνει ολοένα και περισσότερες φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα. Οι επιστήμονες ωστόσο, εντόπισαν μια διάχυτη αίσθηση “κόπωσης θέματος”, για ό,τι προκάλεσε η κλιματική αλλαγή στον πληθυσμό από το 2011 έως το 2016. Έρευνα που έγινε ενημέρωσε ότι όσο περνούσαν τα χρόνια, οι Αυστραλοί μιλούσαν όλο και λιγότερο για την κλιματική αλλαγή ή τις σκέψεις τους επ' αυτής.
Το επόμενο παράδειγμα θα σε βοηθήσει να καταλάβεις ακόμα καλύτερα όσα ζούμε. Σύμφωνα με μελέτη του Dr. Srijan Sen (βλ. διευθυντής του Frances and Kenneth Eisenberg and Family Depression Center στο University of Michigan) “τους δυο πρώτους μήνες της πανδημίας παρατήρησα απροσδόκητα σημαντική πτώση της κατάθλιψης μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγείας. Την απέδωσα στο ότι είχαν την αίσθηση της κοινότητας και ενός σκοπού. Όσο 'τραβάει' η πανδημία, γίνονται πιο αγωνιώδεις και κουρασμένοι, καθώς παλεύουν με το επίπεδο επαγρύπνησης και ανησυχίας που ενδεχομένως να είναι βιώσιμο για λίγες εβδομάδες ή μήνες, όχι μόνο για μια διετία”.
Comments